Help! Ik kan niet zonder kaas!

Veel vegetariërs vinden de overstap naar het veganisme lastig omdat ze dan kaas moeten ”missen”. Ik zet ”missen” tussen aanhalingstekens omdat er tegenwoordig heel goede vervangers op de markt zijn. Dus dat missen geldt dan niet meer als een reden. Waarom is kaas voor zovelen iets dat ze niet los willen of kunnen laten?

Maar ik kan echt niet zonder kaas!

Onlangs schreef ik een artikel ”Hoe word ik veganist?” met daarin een aantal tips om de overstap naar het veganisme te maken. Dit artikel werd zo goed ontvangen dat ik besloten heb er een serie van te maken. Elk met een specifiek thema. Ditmaal, het kan je niet ontgaan zijn, gaat het over kaas!!!!

De meest gehoorde uitspraak van vegetariërs, en van niet vegetariërs overigens is; ”Ik zou nooit veganistisch kunnen leven/eten omdat ik kaas echt teveel zou missen. Ik hou van kaas. Ik ben verslaafd aan kaas”. Hoezo kunnen mensen eraan verslaafd zijn dan? Of zeggen mensen dat gewoon omdat ze er echt heel erg gek op zijn?

Allereerst zal ik je informeren met wat achtergrondinformatie. 

Van koe naar kaas

Kaas is gemaakt van melk. Dat zal voor velen geen nieuws zijn. Of het nu koemelk, geitenmelk of melk van welk dier dan ook is. Laten we de koe even als voorbeeld nemen. Een melkkoe moet constant zwanger zijn. Zonder kalfje is er geen melkproductie. Een koe krijgt haar eerste kalf als ze ongeveer twee jaar oud is. Daarna krijgt ze elk jaar een kalf om de melkproductie zo hoog mogelijk te houden. Meestal wordt de koe drie maanden na de bevalling van haar vorige kalf opnieuw kunstmatig geïnsemineerd. Ondertussen wordt ze tijdens haar nieuwe zwangerschap verder gemolken. Gedurende twee maanden voor de nieuwe bevalling wordt een pauze ingelast. Na een dracht van negen maanden wordt haar kalf vrijwel onmiddellijk na de geboorte weggenomen zodat haar melk uitsluitend voor menselijke consumptie kan gebruikt worden.

In natuurlijke omstandigheden zou het kalf zes tot twaalf maanden bij de moeder drinken. Koeien die dit hoge tempo niet kunnen bijhouden worden ‘slijters’ genoemd. Zij  worden op de leeftijd van drie of vier jaar geslacht en vervangen door een nieuwe koe. Dit hoge “vervangingsbeleid” ten gevolge van gezondheidsproblemen draagt ook bij tot de hoge milieu-impact van melk. De jonge koe eet immers enorme hoeveelheden eiwitrijk voedsel en produceert methaan gedurende de twee jaar voordat ze melk begint te produceren. Een gemiddelde melkkoe wordt tegenwoordig 5,5 jaar oud terwijl dit vroeger tien jaar was. Een koe kan echter in natuurlijke omstandigheden makkelijk twintig jaar oud worden. Twintig jaar oud! Dat is vier keer zo oud! Wegens de sterke band tussen koe en kalf is de scheiding tussen beide erg traumatiserend. Professor John Webster, expert in melkvee, schrijft dat het wegnemen van het kalf waarschijnlijk het meest stressvolle incident is in het leven van een koe. De moeder zal ongemakken en risicovolle situaties doorstaan om haar kalf te kunnen voeden en te beschermen. Er zijn voorbeelden van ontsnapte koeien die kilometerslange afstanden afleggen naar een ander veebedrijf waaraan hun kalf verkocht werd. (1)

Het lot van de kalfjes

Kalfjes zijn eigenlijk niets anders dan een bijproduct van de melkindustrie. Een deel van de vrouwelijke kalfjes wordt in het bedrijf gehouden ter vervanging van de volwassen koeien wanneer die niet langer genoeg melk geven of lijden aan gezondheidsklachten. Tien procent van de vrouwelijke kalfjes wordt net als de stiertjes verkocht aan gespecialiseerde bedrijven die kalfsvlees produceren. Kalfjes van melkkoeien werden tot kort geleden in kleine houten kratten opgesloten (de zogenaamde “kistkalveren”).

Ik ben een aantal jaar geleden eens op een veehouderij geweest. De kalfjes werden in heel kleine hokjes gehouden. Ze zaten niet opgesloten in een kistje, maar veel ruimte was er niet. Ze snakten naar aandacht. Het zijn baby’s, bruut weggehaald bij hun moeder. Ik heb de hele dag gehuild. Ik kan niet begrijpen waarom we dit dieren aan willen doen. Zeker niet nu meer, nu er zoveel plantaardige alternatieven zijn. Eten zonder een slecht geweten, is dat niet veel fijner? 

De bedoeling van de kistjes was om de bewegingsvrijheid te beperken, waardoor het spierweefsel onderontwikkeld bleef en er mals vlees verkregen werd. Doordat de voeding ijzerarm was (en dus bloedarmoede veroorzaakte) verkreeg men het felbegeerde witte vlees. Door de vezelarme voeding leden de dieren bovendien aan chronische diarree en uitdroging. Ze kregen ook nauwelijks licht te zien en er was geen contact met soortgenoten. Vele kalveren stierven nog voor ze in het slachthuis aankwamen.

Volgens Europese richtlijnen zijn deze praktijken en het vastleggen van kalveren aan een ketting verboden sinds 2006. Kalveren moeten vanaf de leeftijd van twee weken in een groep gehuisvest worden of in een individuele box waarin ze zich kunnen omdraaien. Ze moeten ook een dieet krijgen met voldoende ruwvoer en met een minimum aan ijzer. De mestkalveren in de EU leven dan wel niet meer in de kisten van vroeger en hebben in het beste geval meer ruimte en sociaal contact, toch kunnen ze tijdens hun korte leven nauwelijks hun natuurlijke gedrag stellen. Veel kalveren sterven tijdens de eerste levensmaand, vooral ten gevolge van diarree en luchtwegeninfecties. Dit omdat ze de belangrijke moedermelk missen en te kampen hebben met stress en verdriet. (1)

Stel je eens voor dat we dit met honden zouden doen. Laten we de Labrador pakken. Wat zijn dat een lieve lobbesen he. Zo schattig, altijd vrolijk. En de vrouwtjes insemineren we na elke zwangerschap zodat ze weer opnieuw zwanger is. Keer op keer. Als ze dan haar puppy’s heeft gekregen, dan halen we die onmiddellijk weg. Ik hoor je denken, ”aaah ja maar dat is toch zielig?”. Maar die puppy’s drinken alle melk op. Die melk is niet voor de puppy’s bestemd. Die melk is voor mensen. Om kaas van te maken. Of yoghurt. Of toch een lekker scheutje melk voor in de koffie. De puppy’s stoppen we dan in kleine hokjes. Aandacht hebben ze niet nodig. Vervolgens eten we ze op voordat ze volwassen zijn. Dan zijn ze nog lekker mals. Misschien doen ze het wel goed op de barbecue.

Ik heb hier ook een artikel over geschreven. Lees het hier.

Zou je ook de melk drinken van een Labrador? 

De verslavende stof in kaas

De verslavende stof in kaas is caseïne. Caseïne is een dierlijk eiwit dat in melk voorkomt. Het is veruit het belangrijkste melkeiwit voor de voeding van het kalf. Het is namelijk gemakkelijk afbreekbaar in essentiële aminozuren voor de synthese van andere eiwitten. (2) Zelfs Wikipedia zegt dat caseïne belangrijk is voor een kalf. Ik heb niet gelezen dat het belangrijk voor een volwassen mens is. Caseïne zorgt ervoor dat het kalfje zo van de melk geniet en het als een beloning ziet. Kalfjes zijn afhankelijk van een dieet dat alleen uit melk bestaat. En de caseïne zorgt ervoor dat het kalfje terug blijft komen voor meer. Zo blijft het drinken bij de moeder. Dit is ook noodzakelijk, zo kan het kalfje snel uitgroeien tot een grote koe!

De hoeveelheid caseïne in kaas is tegenwoordig veel hoger dan vroeger. Dit is zwaar voor het menselijk lichaam om af te breken. De caseïne zorgt ervoor dat je hersenen erop reageren. Dit gedeelte van je hersenen zorgt voor de effectiviteit in het beloningssysteem. Het activeert je opiaatreceptor en zorgt ervoor dat je zo van de kaas geniet dat je constant behoefte hebt aan meer. Net als wat er bij het kalfje gebeurt! Alleen ben jij een volwassen mens en geen jong dier dat nog moet groeien. (3)

Disclaimer; ik vergelijk kaas niet met drugs of heroïne. Ik zeg ook niet dat het een vergelijkbare verslaving is. Zeer zeker niet. Je kunt het niet vergelijken en dat doe ik ook niet. Het enige dat ik zeg is dat het je opiaatreceptoren aanspreekt. Ook zul je fysieke geen ontwenningsverschijnselen ervaren als je geen kaas meer eet.

Conclusie

Koemelk is voor een kalfje en niet voor de mens. Een kaasverslaving is geen fabel. Al is de term verslaving discutabel en misschien een wat sterke term. Maar kaas bevat wel verslavende componenten. Bovendien, wil je iets zoals kaas blijven eten terwijl je weet dat het leed veroorzaakt? Ik hoop dat ik je hiermee inspireer. Dat je misschien steeds wat minder kaas eet en als je er klaar voor bent helemaal stopt. De koeien en kalfjes zullen je dankbaar zijn.

Zoals ik in mijn inleiding al zei, zijn er tegenwoordig voldoende alternatieven op de markt voor kaas. Bij de meeste supermarkten is er Wilmersburger ”kaas” te koop. Deze is gesmolten erg lekker. Bij de speciaalzaken is er zelfs veganistische camembert te koop. Binnenkort zal ik een recept met jullie delen van mijn favoriete ”kaas” om zelf thuis te maken! Stay tuned 😉

Bron (1) http://www.melkmoetniet.be/dierenwelzijn

Bron (2) https://nl.wikipedia.org/wiki/Caseïne

Bron (3) https://www.theguardian.com/science/brain-flapping/2018/feb/13/crack-and-cheese-do-pleasurable-things-really-affect-your-brain-like-drugs